Maak van je tuin een paradijs voor bijen en vlinders

De droom van een tuin waar van alles leeft. Een plek waar het zachtjes gonst van de bijen en waar vlinders van bloem tot bloem dansen. Maar waar begin je? Het internet staat vol met lijstjes en tegenstrijdige adviezen. De frustratie slaat al snel toe. Je wilt het goed doen en echt een verschil maken, maar je bent bang dat je de verkeerde keuzes maakt of dat je tuin er rommelig uit komt te zien.

Je bent niet de enige. Veel tuinbezitters worstelen met dezelfde vragen. De realiteit is ook hard. Sinds 1990 is het aantal vlinders in Nederland met maar liefst 50% afgenomen. Jouw tuin, hoe groot of klein ook, kan een cruciale rol spelen in hun overleving. Het is geen gewone buitenruimte, het is een potentiële reddingsboei.

Om een levenslijn te bieden aan de vlinderpopulaties geven wij je een complete strategie. Een bewezen aanpak om van jouw tuin een bloeiend en duurzaam ecosysteem te maken waar je het hele jaar door van geniet.

De sleutel tot succes is denken als een vlinder

De meeste gidsen richten zich alleen op bloemen die nectar leveren voor volwassen vlinders en bijen. Dat is een goed begin maar het is maar de helft van het verhaal. Als je echt een verschil wilt maken, moet je de hele levenscyclus ondersteunen.

Het geheim dat veel mensen niet kennen is het belang van ‘waardplanten’. Dit zijn de specifieke planten waar vlinders hun eitjes op leggen en die als voedsel dienen voor de rupsen. Zonder de juiste waardplanten geen rupsen, en zonder rupsen zijn er simpelweg geen vlinders.

Door nectarplanten voor de volwassen dieren te combineren met waardplanten voor de jongen creëer je een volledige habitat. Je biedt niet alleen een restaurant maar ook een kraamkamer. Dit is de kern van een succesvolle  ecologische tuin.

Een 365 dagen buffet voor bestuivers

Een tuin die alleen in juni bloeit helpt maar even. Hommels die vroeg in het voorjaar ontwaken en vlinders die zich voorbereiden op de herfst hebben juist dan voedsel nodig. Een doordacht beplantingsplan zorgt voor een gespreid aanbod van nectar van de vroege lente tot diep in het najaar.

Vroege bloeiers voor de lente

Wanneer de eerste koninginnen hommels ontwaken is voedsel schaars. Door de juiste vroege bloeiers te planten geef je ze een vliegende start. Denk hierbij aan bolgewassen die je in het najaar al plant. Met een  lasagne beplanting zorg je voor een lange en gespreide bloei.

• Krokus (Crocus): 

Een van de allereerste nectar bronnen.

• Blauwe druifjes (Muscari):

Onweerstaanbaar voor bijen.

• Longkruid (Pulmonaria): 

Een vaste plant die vroeg bloeit en een belangrijke waardplant is voor diverse insecten.

• Judaspenning (Lunaria annua): 

Een belangrijke waardplant voor het oranjetipje.

Zomerse overvloed voor kleur en leven

De zomer is de hoogtij van het insectenleven. Zorg voor een mix van vormen en kleuren om een zo breed mogelijke groep bestuivers aan te trekken. Combineer planten die je mooi vindt met soorten die ecologisch waardevol zijn. Zelfs een  luxe tuin kan wemelen van het leven.

• Beemdkroon (Knautia arvensis):

Een magneet voor talloze vlindersoorten.

• Zonnehoed (Echinacea purpurea):

Stevig en rijk aan nectar tot in de late zomer.

• Dropplant (Agastache):

Geurt heerlijk en wordt massaal bezocht door bijen en hommels.

• Koninginnekruid (Eupatorium): 

Bloeit laat in de zomer en trekt de laatste vlinders aan.

Nectar voor de nazomer en herfst

Als veel planten zijn uitgebloeid wordt voedsel weer schaars. Door de juiste herfstbloeiers te planten help je insecten de winter door. Dit zijn planten die niet alleen nu waarde hebben maar ook bijdragen aan de biodiversiteit in het volgende seizoen.

• Herfstaster (Aster):

Biedt een late maar rijke nectar bron.

• Hemelsleutel (Sedum): 

Een robuuste plant die barst van de nectar en vlinders aantrekt.

• IJzerhard (Verbena bonariensis):

Bloeit onvermoeibaar door tot de eerste vorst.

• Klimop (Hedera helix): 

De bloei in het najaar is een van de laatste en belangrijkste voedselbronnen voor veel insecten.

Het voordeel van inheemse planten

Je ziet ze overal in tuincentra de meest exotische en kleurrijke planten. Maar voor onze lokale bijen en vlinders zijn inheemse planten vaak veel waardevoller. Onderzoek van Wageningen University & Research toont aan dat veel wilde bijen specialisten zijn. Ze zijn afhankelijk van het stuifmeel van specifieke inheemse planten waarmee ze samen zijn geëvolueerd.

Door te kiezen voor planten die van nature in Nederland voorkomen, bied je voedsel dat perfect is afgestemd op de lokale fauna. Een natuurlijke tuin met inheemse soorten is de meest effectieve manier om de biodiversiteit te ondersteunen.

Drie kant en klare recepten voor jouw bijentuin

Het klinkt misschien complex maar dat hoeft het niet te zijn. Om je op weg te helpen hebben we drie eenvoudige combinaties samengesteld die je direct kunt toepassen.

Recept 1 de zonnige border vol leven

Heb je een zonnige plek langs een schutting of muur? Creëer een levendige  border met deze combinatie:

• Achteraan: 

Koninginnekruid (Eupatorium) voor hoogte en late bloei.

• Midden: 

Zonnehoed (Echinacea) en Dropplant (Agastache) voor kleur en geur.

• Vooraan: 

Ooievaarsbek (Geranium) en Marjolein (Origanum) als lage randbeplanting en bodembedekker.

Recept 2 het balkon buffet

Ook met beperkte ruimte kun je een groot verschil maken. Zelfs de  kleinste tuin of balkon kan een oase worden. Gebruik potten en bakken met deze selectie:

• Grote pot:

Een combinatie van IJzerhard (Verbena bonariensis) en een compacte Lavendel (Lavandula).

• Hangmand: 

Tijm (Thymus) en Rozemarijn (Rosmarinus) zijn niet alleen nuttig in de keuken maar ook favoriet bij bijen.

• Balkonbak: 

Een mix van eenjarige wilde bloemen zoals korenbloem en klaproos.

Recept 3 de wilde weelde hoek

Durf je een hoekje van je tuin wat wilder te laten? Dit is de meest waardevolle plek voor de natuur. Een  wilde tuin aanleggen is makkelijker dan je denkt.

• Laat het gras groeien: 

Maai een deel van je gazon nog maar één of twee keer per jaar.

• Zaai inheemse bloemen: 

Gebruik een mengsel met Grote pimpernel, Wilde margriet en Knoopkruid.

• Plant een brandnetel: 

Ja echt. De brandnetel is een van de belangrijkste waardplant voor prachtige vlinders zoals de atalanta en dagpauwoog. Zet hem in een hoekje uit het zicht.

Meer dan alleen bloemen vier tips voor een compleet ecosysteem

Een tuin is meer dan een verzameling planten. Door een paar simpele aanpassingen maak je het ecosysteem compleet. Deze tips helpen je op weg naar een echt  duurzame tuin.

• Zorg voor water: 

Een ondiepe schaal met water en wat kiezels is een perfecte drinkplaats voor bijen en vogels.

• Creëer kale grond:

Veel wilde bijen nestelen in de grond. Een klein zonnig en zanderig plekje is voor hen een ideale kraamkamer.

• Vermijd gif: 

Gebruik nooit pesticiden. Ze doden niet alleen de plaag maar ook alle nuttige insecten.

• Laat de herfstbladeren liggen:

Een laagje bladeren is een perfecte schuilplaats voor egels en insecten om te overwinteren.